Ehli Sünnet Vel Cemaatin İnanç Esasları

Ehli Sünnet Vel Cemaatin İnanç Esasları, Hakim es-Semerkandi «es-Sevadü’I-A’zam» adlı ufak bir risalesinde Matüridi Mezhebinin öngördüğü itikat esaslarını; «Bir insanın Ehl-i Sünnet ve’l Cemaatten olabilmesi için şu husûsları kabullenmesi gerekir» diyerek şöyle sıralar:

• İmanında şüphesi olmayacak. «İnşallah (Allah dilerse müminim) gibi şüpheyi içeren ifadelerden kaçınacak, «kesinlikle müminim» diyecek.
• İslam cemaatin karşı gelmeyecek.
• Salih ve günahkar ayrımı yapmaksızın her Müslümanın arkasında namaz kılmanın caiz olduğunu doğru bulacak.
• Günahkar mümine – günahı helal saymadıkça – kafir demeyecek.
• Kıble mensubu her Müslümanın Cenaze Namazının kılınmasını hak bilecek.
• Hayır ve şerrin Allah’ın takdiriyle meydana geldiğine inanacak.
• Haksız yere hiçbir Müslümana silah çekmeyecek.
• Hazerde ve seferde (memleketinde ve memleketinden uzak yerde) mestler üzerine mesh etmeyi meşru sayacak.
• Sultan tarafından tayin edilen (vazifelendirilen) her idarecinin arkasında Bayram ve Cuma Namazlarını kılmanın hak olduğu görüşünü benimseyecek.
• iman, Allah’ın bir bağışıdır diyecek.
• Kulların yaptıkları işlerin Allah’ın yaratmasıyla meydana geldiğini bilecek.
• Kabir azabını hak görecek.
• Allahın sözleri mahluk (yaratılmış) değildir, diyecek.
• Kabre konulanın, Münker ve Nekir Melekler tarafından sorguya çekileceğine inanacak.
• Dirilerin dua ve sadakalarının ölülere fayda verdiğini kabullenecek.
• Peygamberlerin şefaati haktır diyecek.
• Miraç hadisesinde Allah Rasûlü’nün gökler ötesi aleme ruh maalcesed (dünyada sahip olduğu fiziki yapısıyla) çıktığını teslim edecek ve böyle inanacak.
• Kıyamet Günü Amel Defterlerinin okunacağını ikrar edecek.
• Hesap, Mizan (amellerin tartılacağı terazi) ve Sırat Köprüsü haktır diyecek.
• Cennet ve Cehennem ‘in şu anda mevcut olduklarını bilecek.
• Allah’ın Kıyamet Günü kullarını vasıtasız olarak sorguya çekeceğine inanacak.
• Sahabelerden on zatın dünyada iken Cennetle müjdelendiklerini kabullenecek. Bunlar: Ebû Bekr, Ömer, Osman, Ali, Talha, Zübeyr, Abdurrahman b. Avf, Sa’d b. Ebû Vakkas, Sa’d b. Zeyd ve Ebû Ubeyde b. el-Cerrah’tır. Allah hepsinden razı olsun.
• Cennetle müjdelenen sahabeler bu kadar değildir: Mesela Hz. Fatıma validemizle Sibtan-i Nebi (Peygamberimizin iki torunu) Haşan ve Hüseyin efendilerimiz, yine sahebeden Ukaşe b. Mıhsan ve daha bir çok zevat, Kainatın Efendisi tarafından Cennet’le muştulanmışlardır. Yalnız bunların Cennetlik olduklarını ihtiva eden hadisler, isimleri geçen on zatın Cennetlik olduklarını tebşir eden hadis derecesinde kuvvetli olmadıklarından Ehl-i Sünnet Ve’lCemaat’m itikadı hususiyetlerinden sayılmamışlardır.
• İnsanlarınkine benzememekle birlikte Allah’ın kötü işlere kızıp iyi davranışlardan hoşnut kaldığına inanacak.
• Mahiyeti kavranmaksızın Allah’ın Cennet’ten görüleceği gerçeğini kabullenecek.
• Peygamberlerin mertebelerinin, Velilerin derecelerinden daha üstün ve yüksek olduğu benimsenecek.
• Evliya kerametlerini inkar etmeyecek.
• Allah’m adaleti neticesi iyi kimseleri bedbaht; fazl u keremi sonucu da kötü kişileri Said (bahtiyar) yapacağına itikat edecek.
• Kafirlerin akıllarının Peygamberlerin ve müminlerin akıllarından geri olduğunu kabullenecek.
• Allah’ın ezelden ebede kadar her an bir şeyler yarattığını, bu durumda bir değişiklik olmadığını bilecek.
• Allah’ın ilim ve kudret sahibi olduğuna inanacak.
• Günahkar müminlerin günahları nispetinde Cehennem ‘de azap göreceklerini bilecek.
• Halk hikmetini kavrasın kavramasın, hayır olsun şer olsun Allah’ın dilediğini yaptığını, dileyeceğini de işleyeceğine inanacak.
• Kur’an’ın Allah’ın kelamı olduğuna ve yaratılmadığına iman edecek.
• Başkalarının hukukuna tecavüz eden birinin helallik almadan ölmesi durumunda, Allah’ın Kıyamet Günü onun iyi amellerinden alarak hak sahibine vereceğine inanacak.
• Mümin şu inancı taşımalıdır: Kul bir taata teşebbüs edip onu başarmaya çalıştığında sarf eylediği güç, o işi yapmaya giriştiği an kendisine verilmektedir. Yine kişi bir günahı irtikaba kalkıştığında, harcayacağı kuvvet o anda kendisine verilir. İmanın iki uzuvla, yani kalp ve dil ile gerçekleştiğini bilecek.
• Allah’a, yer zaman, gidip-gelme gibi sıfatlar izafe etmeyecek.
• Allah’ı kalben tanıdığı halde bu inancını açığa vurmayanın kafir; lisanıyla ikrar ederken bunu kalbiyle doğrulamayanın da münafık olduğunu bilecek.
• Allah’ı hiçbir şeye benzetmeyecek; O’nun benzeri gibisi dahi yoktur, diyecek.
• İmanı, amelden ayrı tutacak; iman başka amel başkadır, ayrı ayrı şeylerdir diyecek.
• Salih kişi ile günahkarın imanının eşit olduğunu bilecek.
• Ölüm sonrası dirilmeyi hak görecek.
• Kıyamet’in vukuuna kesin gözüyle bakacak.
• Mahabbetullah’ın (Allah sevgisiyle yanıp tutuşmanın aşıklardan) İlahi teklifleri iskat eylemediğini bilecek.
• Mümin Allah’ın rahmetinden ümit kesmenin küfür olduğunu bilecek.
• Son nefesinde imansız olarak gidebileceği endişesini taşıyacak.

EHLİ SÜNNET VEL CEMAAT’IN İTİKADI İMAMLARI

1-      İmananı-ı Maturidi

2-       İmanı-ı Eş’ari

1-       İMAM I MATÜRİDİ:

Matüridi fırkasının imamı, Ebu Mansur künyesiyle anılan, ismi Muhammed İbn Mahmud’dur. Semerkandın Matürid köyünde Hicri 280 yılında doğmuştur.

Doğduğu köyün adı olan «Matürid» adıyla şöhret bulmuştur. Bu muhterem zat Hicri 280-336 tarihleri arasında yaşamıştır.

Bir takım sapık fırkaların, batıl inançların yayıldıkları bir sırada Türkistan’da yetişip, Ehli Sünnet ve’l-Cemaat akidesini müdafaa etmiştir. Kendisi amel bakımından imam-ı A’zam hazretlerinin mezhebine bağlı bulunduğundan itikadda Hanefilerin imamı olmuştur.

2-       İMAM-I EŞ’ARİ:

Eş’arı fırkasının imamı olup Ebu’l-Hasen künyesiyle anılan Ali ibn İsmail’dir. Ebu Musa El-Eş’ari soyundandır. Basrada doğmuş, Bağdad’da vefat etmiştir. Hicri (260-324) yılları arasında yaşamıştır. Önceleri Mu’tezile saflarında iken, bilahare Mu’tezile mezhebinin hatalannı görerek bu mezhebi terk etmiştir.

Amelde Şafii olanlarla, Hanbeli ve Maliki mezheplerinin saliklerinden pek çoğu itikatta Eş’ari’dir.

Kaza ve Kadere İman